Geest uit de Fles

(update: Theo Ploeg's column in Zwart Goud) (update2: Huub Smeets nam deze middag telefonisch contact met me op om een en ander toe te lichten. Hier zal ik morgen in Geest uit de Fles II over bloggen)

(eerder gepubliceerd in een note op Facebook)
Dinsdagavond waren Giel Coenen en ik namens Stichting JekerJazz Maastricht present bij een zinvolle bijeenkomst met ondernemers en belanghebbenden van en in het Jekerkwartier. Omdat het een jaarlijkse algemene ledenvergadering betrof die het begin van een nieuw seizoen inluidde, waren er sprekers uitgenodigd waaronder Paul Ten Haaf (Centrum Management Maastricht) en Huub Smeets (voorzitter van MCH2018). Huub Smeets nam na een inleidend welkom van Alwin Schat (scheidend voorzitter Ondernemend Jekerkwartier en eigenaar Kunsthandel Arteaux) als eerste het woord.
Huub Smeets vertelde over de structuurvisie ten aanzien van de Tapijnkazerne en wat de ontwikkeling van dit gebied voor invloed heeft op het aanpalende Jekerkwartier. De plannen voor een ondergrondse parkeergarage voor 750 auto's, uitbreiding van het stadspark en vestiging van zowel universiteit als culturele projecten (eventueel een Huis voor de Amateurkunsten) werden instemmend met een groene kaart gewaardeerd.
[Toelichting: Parkeren en het autoverkeer is een probleem in het Jekerkwartier en ook de directe aanleiding voor het oprichten van Ondernemend Jekerkwartier, de belangenvereniging van de buurt. Indertijd is het parkeerbeleid zonder bewoners of ondernemers daarin te kennen, gewijzigd. Van dagparkeren (6 euro) naar kort parkeren (2 uur maximaal) wat door zowel de klanten, bewoners als ondernemers bijzonder negatief ervaren werd en wordt. De ondernemers hebben zodoende in samenspraak met het Buurtplatform Jekerkwartier voor de nabije toekomst een helder plan ontwikkeld met autoluwe zones en efficiëntere verkeersstromen. Dit plan zal aan de gemeente gepresenteerd worden.]
Maar nu even terug naar die groene kaart. Elke aanwezige beschikte namelijk over een set kaarten, een rode en een groene. Als er een stelling geponeerd werd of een (niet-bindende) stemming naar aanleiding van een gespreksonderwerp plaatsvond, kon desgewenst een van de twee kaarten worden ingezet. De plannen voor de Tapijnkazerne werden unaniem positief en dus met groen beoordeeld. De vraag van Huub Smeets wie de Via2018 bidboekkrant al had gelezen (gedrukt in een oplage van 25.000 exemplaren), kleurde overwegend (en enkele lachende kaken) rood.

Aan het einde van zijn verhaal beantwoordde Huub Smeets een paar vragen en in een van de antwoorden kwam culturele vrijstaat Landbouwbelang (LBB) ter sprake. Hij noemde het LBB een "hermetisch afgesloten" geheel en liet weten dat het LBB in de plannen van MCH2018 geen rol speelt en eigenlijk een dilemma oproept."Er gebeurt daar niets op creatief gebied," zo zei Huub Smeets stellig.
Maar meneer Smeets, als Maastricht culturele hoofdstad van Europa wilt worden, dan hoort daar toch zeker de beleving van de culturele Freezone LBB bij?
"Op za, zo en ma va 21.00 neemt het Brusselse gezelschap 'Cie LesYeuxDuMonde' u mee op een vervreemdende tocht door het onderbewuste van het gebouw. Habitatum I: is speciaal ontwikkeld voor 'het Landbouwbelang' in het kader van zijn 10 jarig bestaan. Habitatum is een theatraal onderzoek naar en in 'leegstaande' gebouwen, geïnspireerd door de verhalen, opgeslagen in het STOF dat de ruimtes vult.
Het Landbouwbelang bestaat 10 jaar en dat wordt op verschillende manieren gevierd. Zo zal de Kunsttour 2012 van Bert Lemmens ook in het LBB gestalte krijgen. De Genius Loci, oftewel de Geest van de Plek, een wezenlijk grondbeginsel voor het scheppen van kunst of cultuur, krijgt de ruimte die het verdient. Dus hoezo, er gebeurt daar niets op creatief gebied?
De buren van het Burgerinitiatief Boschstraat Kwartier Oost bieden plek aan het LBB op hun website: Klik hier voor de agenda!
Dat de creativiteit die in het LBB gebezigd wordt wellicht niet naar de smaak is van Huub Smeets, is begrijpelijk, maar als hij beweert dat er niets gebeurt, dan is hij vast en zeker nog nooit in het LBB geweest. En dat is zowel triest als jammer. Zijn opmerking draagt niet bij aan de geloofwaardigheid van MCH2018 als bezielend kar-trekker voor een ambitie die de stad Maastricht als onbetwist cultureel kroondrager in Europa presenteert. Cultuur en kunst zijn breed en voor alle lagen van de bevolking een handvat waarmee ze kunnen doen wat ze zelf willen. Cultuur en kunst zijn er niet alleen voor een klein clubje van geloofsgenoten die elkaars dromen en visies voor een stad versterken, zonder rekening te houden met de dromen en visies van andere tienduizenden stadsgenoten. Zelfs als die niet bol staan van hemelhoog reikende ambities of wensen.
Draagt Huub Smeets de pet van projectontwikkelaar en vastgoed directeur, of is hij nog steeds stiekem directeur Stadsontwikkeling en Grondzaken in de gemeente Maastricht? Als lid van de Raad van Cultuur zou hij de waarde van een Landbouwbelang voor het cultureel klimaat in de stad zeker moeten erkennen in plaats van ontkennen. Voor iemand die bouwt, toont hij opvallend weinig belangstelling voor (leegstaande) gebouwen als bron van inspiratie, als habitat en voedingsbodem voor cultureel beleven. Menig invloedrijk kunstenaar of artiest heeft een LBB-achtige underground bakermat van waaruit hij of zij zich kon ontwikkelen. Maar moeten we dit hier nu echt helemaal gaan uitleggen?
In 2010 schreef Jean-Paul Toonen (T36, Pecha Kucha, Cinema Luna, Toonen Communicatie) een mooie blogbijdrage, Voetzoeker getiteld. Daarin denkt hij hardop over een ideële cultuurbeweging, geïnspireerd door een bezoek aan een Balkanfeest in het LBB.
Politiek correct hoef ik gelukkig niet te zijn. Toen Huub Smeets de woorden uitsprak dat er op creatief gebied niets in het LBB gebeurt, viel het spreekwoordelijk kwartje voor mij definitief op zijn plek. In 2008 roerde een buikgevoel zich al tijdens de presentatie van het marketing en communicatieplan voor 2009 van het VVV. Dat is nu bijna vier jaar geleden. Er waren toen deels andere spelers in beeld, maar de intentie achter de ambitie Maastricht als Culturele Hoofdstad schijnt mij nog altijd even onoprecht. En daar laat ik het voorlopig bij.

Reacties