Geest uit de Fles II

(update: De Cultuurbrouwerij staat a.s. maandag 16 april vanaf 20.15 u. in het teken van de vraag; 'Is het al Culturele Lente in de Culturele Hoofdstad?' Te gast zijn artistiek directeur van VIA2018 Guido Wevers, Socioloog/journalist/docent en blogger Theo Ploeg, Esther Gottschalk, Hans op de Coel en huisfilosoof Frans Geraedts. Zie event Facebook)

Als voorgerecht kan deze plastic kunst soep van Anna misschien smaken. Anna registreert als fotograaf en schildert met woorden. Ook studeert zij Arts & Social Sciences en houdt ze zich voor haar Masters met Artistic Research bezig. Zo ontdekte ze Toon Eerdekens (Hasselt) die een waslijn vol gevonden zwerfvuil maakte. Uit protest. Uit betrokkenheid met onze planeet. Kunst als sociaal-maatschappelijke kritiek. Kunst met een boodschap. Niets nieuws onder de zon, maar wel schrikbarend. Voor hen die het iets kan schelen. De gemeente Maastricht bekijkt het van een andere kant. En ook dat werd door Anna geregistreerd. (Klik foto's voor grotere afbeeldingen.)

Woordvoerder gemeente Maastricht: "De Maas voert die troep af, en het is niet de bedoeling dat mensen dit op de kade leggen of hangen."

Toon Eerdekens stuurde een brief naar de krant:

Beste Redactie,

Als Hasselaar ken ik uw krant helemaal niet zo goed, maar ik wil toch graag reageren op een artikel dat mij nu pas (na één week, en via-via) bereikt : Mijn naam is Toon Eerdekens, Hasselaar, en als artiest strijdend tegen de wegwerplogica. Ik ben ook de maker van de 'waslijn', mijn werk dat een week lang prijkte tegenover de 'Platte Zoal' op de rechteroever. Een aanklacht tegen de massa plastic die élke dag via de Maas naar zee stroomt. En waarvan ik geen fles terug neem ...

En toen las ik déze reactie in uw krant, van een 'woordvoerder' van de stad : 'De Maas voert die troep af, en het is niet de bedoeling dat mensen dit op de kade leggen of hangen' (sic) Als een politieker wéét dat dit door de levensader van zijn stad stroomt, moet hij iets doén ! Ook al is het niet alleen Maastrichts plastic, hij moet opkomen voor de leefbaarheid van de stroom, van de stad, voor de toekomst van de Maastrichtse jeugd...

Nee, 'de Maas voert die troep af...'

Ik hoop en bid dat de stad Maastricht met zijn ligging, zijn stijl én vooral reputatie en bekendheid als 'Maastrichtnorm' stad de open geest toont om het plastic probleem (dat de stad al járen héél goed kent, en de mensen stroomafwaarts nog beter) op de internationale kaart te zetten. Dit is niét om te láchen; de Maas is een afvoerkanaal voor plastic geworden. Tijd voor een nieuwe 'Maastrichtnorm', deze keer een norm die onze oceanen (en dus planeet) moét redden.

Doen, Maastricht !
'De Maas voert die troep af, en het is niet de bedoeling dat mensen dit op de kade leggen of hangen' klinkt mij een beetje te lankmoedig...

Als digitaal ontbijt in de ochtend, kietelde bovenstaande tevens als een meer dan illustratieve nawee van gisteren. Want ook vandaag wordt er gerept en gepiekerd over Maastricht als Culturele Hoofdstad Via2018. Ik denk al een paar dagen in variaties op het thema. Voor een Karel en een Fabergé. Sinds vanmorgen koppel ik aan woordvoerders in Maastricht toch ook het etiketje "de risée".
Realiteit is vreemder dan fictie.

De telefoon ging. Huub Smeets. Het was donderdagmiddag. Of hij gelegen belde. Ik wou eigenlijk met de honden wandelen, maar het regende, dus ja, vertelt u maar, hoor. Hij stond honderd procent achter de inhoud van pagina 64 in het bidboek (bidbook) want hij had het per slot van rekening zelf geschreven. Ok. Mij werd in die eerste paar minuutjes duidelijk dat achter de persoon "Via Culturelehoofdstad" op Facebook geen stagiaire of loyale tiepmiep (ik dacht zelfs heel even aan Lei Meisen) schuilging, maar de voorzitter van stichting MCH2018 zelf. Ok. Dus wat ik op Facebook meende te begrijpen, berustte op een onschuldig misverstand.

Verder wilde hij ook zijn opmerking over het LBB in een juist daglicht plaatsen. "Daar ben ik een keer of twee geweest," zo vertelde Huub Smeets, "en tijdens een van die bezoekjes werd me door een jongen gevraagd wat ik er kwam doen. Ik voelde me niet welkom, vandaar dat ik het omschreef als "hermetisch afgesloten". Toen hij vervolgens vroeg wat ze er op het programma hadden staan, kreeg hij te horen dat er niets te doen was. "Zodoende mijn conclusie die gebaseerd is op persoonlijke waarnemingen," vindt Huub Smeets.

Wat ik op dat moment naliet te bemerken (zoekend naar juiste toon uit goed fatsoen dus juiste woorden gewoon vriendelijk beleefd oei kan ik zeggen dat het wel erg kort door de bocht is?), zong vandaag nog in allerlei toonaarden na. Een oordeel baseren op slechts twee bezoeken aan het LBB, zonder die luttele ogenblikken die het ongetwijfeld zijn geweest te relativeren? (60-plusser in keurig pak -most likely- loopt kraakpand binnen...) Zonder andere bronnen te raadplegen? Hun website? Andere websites? Facebook? YouTube?

Maar zelfs dan, ook Huub Smeets is maar mens. En dus feilbaar. Ondanks een lange staat van dienst waar succesvol ondernemen doel en/of drijfveer was. Is. Want hij zit nog niet achter de geraniums.

Op mijn hardop denken dat het wellicht beter zou wezen om zijn opmerkingen los te zien van zijn functie als voorzitter, reageert hij lachend, lacherig zelfs. "Ik hoef toch geen verstoppertje te spelen?", zo zegt hij. Eenzelfde stelligheid die ik twee dagen eerder al merkte, klinkt aan de andere kant van de lijn. Tja, wat u wilt. Conclusie? Huub Smeets, voorzitter van de stichting MCH2018, gaat kort door de bocht. Zijn mening over de culturele vrijplaats Landbouwbelang is gestoeld op persoonlijke waarnemingen en stroeve ontmoetingen tijdens een of twee bezoeken aan het LBB. Bovendien vergelijkt hij de situatie in Maastricht met die van Amsterdam en vindt hij dat ze in Maastricht een voorbeeld aan Amsterdam zouden moeten nemen. Als ze in het kader van VIA2018 bezoekers zouden ontvangen die eenzelfde soort welkom zouden genieten als hij had meegemaakt, dat zou toch totaal geen zoden aan de dijk zetten? Er is op deze manier toch geen samenwerking mogelijk? (maar is dat niet precies wat autonomie, vrijheid, ruimte om te doen en te laten zonder bemoeienis van vermeende autoriteiten inhoudt, meneer Smeets)

Het wordt ook snel duidelijk dat de voorzitter van MCH2018 een vastomlijnd beeld heeft van hoe het zou "moeten". Het kan beter in het LBB, zo vindt hij. Oh maar daar plaats ik graag een kanttekening bij, meneer Smeets! Wat is "beter"? En wie bepaalt wat "beter" zou zijn en waarom? Kan het LBB niet gewoon blijven zoals het is, zijn zoals het is, een culturele vrijstaat die dit jaar het 10-jarig jubileum viert. Bestaansrecht. Het woord wordt geopperd in een context die voor het tegendeel pleit. Het kwartje hikt vluchtig op een onwrikbare plaats. Voorzitter Huub Smeets vindt namelijk niet dat het LBB in de huidige vorm enig bestaansrecht heeft. Correctie. In de vorm zoals hij deze ziet, gebaseerd op persoonlijke waarnemingen tijdens twee bezoeken en stroeve ontmoetingen.

Huub Smeets wil de richting bepalen. Ja maar dat werkt niet bij iedereen. Wij kunnen van een ander niet iets verlangen dat ze niet kunnen of willen geven. Begrijpt u dat? Ik illustreer met een voorbeeld. Er is een groep internationale studenten die mooie filmpjes en mooie muziek maakt. We zouden ze graag een podium tijdens het JekerJazz Maastricht festival bieden. We hebben met ze gesproken, maar de kans dat ze komen optreden is erg gering. Omdat het maken van een filmpje, boven op het dak van de wereld, voor hen meer dan genoeg is. Omdat het eenmalig samenbrengen van mensen die nog nooit eerder samen muziek hebben gemaakt, genoeg is. Dan zullen wij dat als organisatie gewoon moeten accepteren en ze verder ook laten zoals ze zijn. "Maar dan heb je het wel geprobeerd", zo brengt Huub Smeets te berde. Ja dat klopt, maar daar gaat het hier niet om.

Impasse of laatste maten van een telefoongesprek. We hebben elk het recht om dingen op een bepaalde manier te zien (helemaal met u eens, meneer Smeets) en ruimte voor discussie en kritiek, daar staat hij ook altijd voor open. Vriendelijke toonzetting. Eerder vertelde ik hem al over een idee van Roos-Marie Bal (fractievoorzitter GroenLinks Maastricht) met wie ik woensdag telefoneerde naar aanleiding van het verslag over de algemene jaarvergadering in het Jekerkwartier. Wij dachten toen nog dat Huub Smeets nog nooit in het LBB was geweest, dus leek het haar zinvol om hem daar eens uit te nodigen, uiteraard samen met de bewoners en kunstenaars van het LBB. Als "buurvrouw" (inwoonster van het Boschstraatkwartier) zou ze contact opnemen met mensen die ze er kent.

Huub Smeets staat voor een dergelijke ontmoeting zeker open, zo liet hij weten. Dus nu is het wachten, wachten of er animo is.

Reacties